W tym roku wyjątkowo wcześnie na plantacjach cebuli obserwowane są uszkodzenia spowodowane żerowaniem wciornastków. Pierwsze zauważane były już koło 5-6 czerwca. Lustrując rośliny na obecność tych szkodników należy rozpocząć przeglądanie roślin od brzeżnych części plantacji, gdzie pojawiają się one najwcześniej.
Występowanie i szkodliwość
Wciornastek tytoniowiec jest niewielkim, trudno dostrzegalny gołym okiem owadem o długości ciała dochodzącej do 1,3 mm. W zależności od stadium rozwojowego jego ubarwienie jest różne. Larwy i nimfy mają ciało koloru żółtawego natomiast osobniki dorosłe są ciemnobrunatne. Pod względem budowy ciała wszystkie stadia rozwojowe są do siebie dość podobne, różnice dotyczą głównie rozmiarów i obecności skrzydeł. Larwy będące najmłodszym stadium rozwojowym nie mają skrzydeł, nimfy posiadają jedynie ich zaczątki, natomiast osobniki dorosłe mają 2 pary skrzydeł z charakterystyczną tzw. frędzlą.
Zimują osobniki dorosłe w resztkach roślinnych z pól uprawnych, w wierzchniej warstwie gleby, na miedzach i w przechowalniach. Wiosną owady wylatują z ukrycia i zasiedlają różne gatunki roślin. Samice składają jaja pojedynczo pod skórkę liści. Z jaj wylęgają się larwy, które żerują przez jakiś czas na roślinie na której się wylęgły, a następnie przekształcają się w nimfy. W przeciwieństwie do larw nimfy są mało aktywne i nie pobierają pokarmu. Swój rozwój przechodzą przeważnie w ukryciu, w wierzchniej warstwie gleby lub pomiędzy przylegającymi do siebie liśćmi pora, na granicy wybielonej i zielonej części rośliny. Nimfy przekształcają się następnie w osobniki dorosłe, które rozlatują się, rozpoczynają żerowanie i rozmnażanie na kolejnych roślinach. Stadium szkodliwym tego owada są zarówno larwy jak i osobniki dorosłe, które odżywiają się wysysając z roślin soki komórkowe.
W wyniku żerowania wciornastków na szczypiorze cebuli, czy liściach pora, do pustych, uszkodzonych komórek dostaje się powietrze, powodując powstawanie na liściach charakterystycznych srebrzystych plamek. Początkowo małe i niemal niezauważalne, na skutek łączenia się ze sobą, plamy powiększają się i z czasem obejmują znaczną powierzchnię liścia. Można w ich pobliżu zaobserwować także małe, czarne punkciki – odchody wciornastków. Zaatakowane przez wciornastka tytoniowca rośliny słabiej rosną, dają niższy plon oraz mają obniżoną wartość handlową.
Ochrona
W celu zapewnienia skutecznej ochrony cebuli, należy przede wszystkim odpowiednio wcześnie rozpocząć lustrację plantacji. W sezonie 2015 pierwsze żerujące wciornastki na cebuli obserwowane były od 5-6 czerwca, pojawiały się one nawet na jeszcze słabo wyrośniętych roślinach. Szczególną uwagę należy zwrócić na zagłębienia szczypioru i miejsce skąd szczypior wyrasta ze zgrubienia. Tam można dostrzec ruchliwe ciemne punkty – będą to dorosłe osobniki wciornastków. Trudnej zauważalne są larwy i nimfy, który mają kolor jasnożółty lub brązowy. Lustracje najlepiej rozpocząć od brzeżnych części plantacji, tam gdzie sąsiaduje ona z rowami, miedzami lub uprawami zbóż. Tam zazwyczaj najwcześniej pojawiają się te szkodniki. Bardzo często opanowują one tylko brzeżne części plantacji, skąd stopniowo przemieszczają się w głąb. Jeżeli średnio na 1 roślinie znajduje się 6 lub więcej wciornastków należy wykonać pierwszy cykl zabiegów odpowiednim środkiem ochrony roślin. By skutecznie wyeliminować wciornastki kolejny zabieg powinien być wykonany po około 7 dniach od pierwszego. Lustracje na obecność wciornastków trzeba prowadzić aż do momentu zbiorów, gdyż szkodniki te bardzo chętnie nalatują na cebulę. Niekiedy konieczne jest wykonanie nawet 3-4 cykli zabiegowych, chroniąc cebulę aż do momentu załamywania się szczypioru. Wykonując zabiegi przeciwko wciornastkom, insektycydami o działaniu kontaktowym wobec szkodników, bardzo ważne jest dokładne opryskanie roślin jak również wskazane jest dodawanie zwilżaczy, które powodują, że ciecz użytkowa lepiej przylega do szczypioru i dłużej się na nim utrzymuje. Szczególnie dokłądnie powinny być opryskane brzeżne fragmenty uprawy, a w przypadku dużych plantacji gdy nie stwierdza się obecności wciornastków w głębi uprawy, pierwszy cykl zbiegów można wykonać tylko na brzegach pola.
Do zwalczania wciornastków w cebuli zarejestrowane są obecnie preparaty: Karate Zeon 050 CS, Karate 2,5 WG, Alfazot 025 EC, Bulldock 025 EC, LambdaCe 050 CS, Pitbul 025 EC, Sherpa 100 EC, Spintor 240 SC, Tekapo 025 EC, Wojownik 050 CS.