W uprawie polowej warzyw wysiewanych wprost do gruntu, to właśnie siew nasion jest kluczowym elementem osiągnięcia planowanych celów uprawowych. Dotyczy to zwłaszcza cebuli, dla której termin siewu przypada na okres o dużej zmienności czynników, mających wpływ na jakość wschodów, a w konsekwencji na obsadę i plon.
Siew cebuli
Terminowość wykonania siewu, to jeden z najważniejszych czynników, decydujących o powodzeniu uprawy. W warunkach klimatyczno glebowych Polski typ rijnsburger wysiewany jest najczęściej pomiędzy 25 marca, a 15 kwietnia. Niejednokrotnie o terminie siewu, decydują w konkretnym gospodarstwie zasiewane powierzchnie i możliwości sprzętowe. Cebule odmian hiszpańskich i amerykańskich, najczęśiej siane są pomiędzy 5 a 20 kwietnia.
We wszystkich trzech typach odmian, wychodzenie poza te terminy, może wiązać się potencjalnie zarówno z gorszymi warunkami do wschodów, jak również mogą generować problemy mające znaczenie w osiągnięciu optymalnych plonów i jakości.
Przyczyny słabych wschodów
Najczęstszymi powodami utrudnionych wschodów, nierównomierności a w dalszej konsekwenji obniżonej obsady są:
- zaskorupienia wierzchniej warstwy gleby, lub utrata struktury gleby od momentu siewu do wschodów,
- źle dobrana głębokość siewu do typu gleby i uprawy przedsiewnej;
- niewłaściwy dobór herbicydów stosowanych po siewie;
- niewłaściwy dobór dawki i momentu stosowania herbicydu po wschodach.
Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, bardzo ważne jest optymalne przygotowanie gleby pod uprawę cebuli. Przede wszystkim istotne jest uregulowanie odczynu gleby – pH gleb mineralnych powinno wynosić 6,5-7, podczas gdy dla gleb organicznych – 5,5-6,5. Przygotowanie gleby należy oczywiście rozpocząć już rok wcześniej, wykonując zespół uprawek pożniwnych, niszcząc jednocześnie wschodzące chwasty. Należy już wówczas pomyśleć o zniszczeniu chwastów wieloletnich glifosatem. Jesienna orka powinna być głęboka, ale powinna też zapewnić dobre podsiąkanie wody. Z kolei wiosenne zabiegi uprawowe powinny umożliwić siew na jednakową głębokość, zapewnić podsiąkanie i zminimalizować ryzyko zaskorupiania się i utraty struktury.
Głębokość siewu i herbicydy
Celem nadrzędnym, prawidłowego siewu, powinno być zapewnienie optymalnych parametrów, które w konkretnych warunkach pogodowych, zapewnią równoczesne i szybkie wschody. Najczęściej stosowaną głębokością jest 2,0-2,5 cm. Głębsze siewy, mogą być praktykowane na glebach lżejszych, szybko tracących wilgoć zewnętrznej warstwy uprawionej gleby. Na glebach zaskorupiających się, lub zbyt szybko zagęszczających się głębokość siewu, powinna być szczególnie dobrze dobrana do przewidywanej pogody w ciągu 3 tygodni po siewie.
Dobór dawki herbicydu doglebowego, miał w ostatnich sezonach bardzo duże znaczenie dla wierności wschodów i obsady. Niejednokrotnie w wyniku zastosowania granicznej wysokiej dawki herbicydu, dochodzi do uszkodzenia wielu siewek, zwłaszcza gdy, wschody rozciągają się w czasie a z powodu pogody dochodzi do niekontrolowanego przemieszczania się herbicydu. Spowolnienie wzrostu cebuli powodowane przez herbicydy w okresie młodocianym, znacząco wpływają na obsadę, kondycję plantacji i w konsekwencji na osiągane plony.
Zmianowanie a presja chorób
Zgorzele siewek powodowane przez takie patogeny jak Pythium spp., Phytophthora spp., Rhizoctonia spp., Fusarium spp, Botrytis spp. , Alternaria spp. są częstym powodem utraty właściwej obsady.
Wyróżniamy dwa rodzaje tych problemów: Zgorzele siewek – zamieranie kiełków jeszcze przed wschodami i zgorzele powschodowe – siewki znikają już po wschodach w pierwszej fazie wzrostu.
W okresie wschodów i w okresie młodocianym roślin cebuli, duże znaczenie w powodzeniu uprawy odgrywają szkodniki:śmietka cebulanka , rolnice, drutowce, nicienie. Zarówno w przypadku zgorzeli, jak i większości szkodników, kluczowe znaczenie w utrzymaniu optymalnej obsady ma zmianowanie. Brak zmianowania prowadzi do zjawiska kompensacji chorób, szkodników i chwastów. powoduje wzrost kosztów ochrony, a w wielu przypadkach skuteczna ochrona jest wręcz niemożliwa i ekonomicznie nieuzasadniona.